Program ramowy pn. „Horyzont 2020" to największy w historii program finansowania badań naukowych i innowacji w Unii Europejskiej. Jego budżet to ponad 77 mld EUR (w cenach bieżących). Kluczowym zadaniem Programu jest stworzenie spójnego systemu finansowania innowacji: od koncepcji naukowej, poprzez etap badań, aż po wdrożenie nowych rozwiązań, produktów czy technologii.
Struktura programu „Horyzont 2020" opiera się na trzech filarach, zakorzenionych w strategii „Europa 2020":
• Doskonała baza naukowa (Excellence in science):
- wsparcie najbardziej utalentowanych i kreatywnych osób i ich zespołów prowadzących badania pionierskie najwyższej jakości przez Europejską Radę ds. Badań Naukowych (European Research Council),
- finansowanie wspólnych badań w celu znalezienia nowych i obiecujących obszarów badań naukowych i innowacji poprzez wsparcie dla przyszłych i powstających technologii (Future and Emerging Technologies),
- zapewnienie naukowcom doskonałych szkoleń i możliwości rozwoju kariery zawodowej poprzez działania „Maria Skłodowska-Curie",
zapewnienie Europie infrastruktury badawczej (w tym e-infrastruktury) dostępnej dla wszystkich naukowców w Europie i spoza niej.
• Wiodąca pozycja w przemyśle (Industrial leadership):
- przywództwo w KET (Key Enabling Technologies) definiowanych jako: ICT, mikro-i nanoelektronika, fotonika, nanotechnologie, biotechnologia, zaawansowane materiały i zaawansowane technologie produkcji i przetwarzania, technologie kosmiczne,
- dostęp do finansowania ryzyka (access to risk finance),
- zapewnienie wsparcia w całej UE dla rozwoju innowacji w MŚP (innovation in SMEs).
• Wyzwania społeczne (Societal challenges):
- zdrowie, zmiany demograficzne i dobrostan (health, demographic change and well-being),
- bezpieczeństwo żywnościowe, zrównoważone rolnictwo i leśnictwo, badania mórz i wód śródlądowych oraz biogospodarka (Food security, sustainable agriculture and forestry, marine and maritime and inland water research, and the bioeconomy),
- bezpieczna, czysta i efektywna energia (secure, clean and efficient energy),
- inteligentny, ekologiczny i zintegrowany transport (smart, green and integrated transport),
- działania w dziedzinie klimatu, środowisko, efektywna gospodarka zasobami i surowce (climate action, environment, resource efficiency and raw materials),
- Europa w zmieniającym się świecie – integracyjne, innowacyjne i refleksyjne społeczeństwa (Europe in a changing world - Inclusive, innovative and reflective societies),
- bezpieczne społeczeństwa – ochrona wolności i bezpieczeństwa Europy i jej obywateli (Secure societies - Protecting freedom and security of Europe and its citizens).
Nowości i ułatwienia w Programie:
- uproszczony model finansowy: UE refunduje do 100 % kosztów bezpośrednich, a w przypadku projektów innowacyjnych – do 70% kosztów kwalifikowalnych (ale w przypadku podmiotów prawnych o charakterze niezarobkowym do 100%) i 25% wydatków pośrednich, co ułatwia przygotowanie kalkulacji projektu i jego rozliczenie
- maksymalna stawka dofinansowania określona w programie pracy
- czas na przyznanie grantu skrócony z 12 do 8 miesięcy
- możliwość dwustopniowej procedury oceny wniosków (naukowcy w pierwszym etapie będą przygotowywać tylko skrócony opis projektu)
- zachowanie równowagi pomiędzy małymi i dużymi projektami,
- kwalifikowalność podatku VAT, jeśli instytucja nie może go odzyskać
- projekty realizowane przez konsorcja złożone z co najmniej 3 partnerów z 3 różnych państw członkowskich UE i/lub krajów stowarzyszonych (odstępstwo w przypadku badań pionierskich i specjalnego instrumentu MŚP, jeśli działanie ma wyraźną europejską wartość dodaną oraz działań w zakresie mobilności i działań koordynacyjnych i wspierających – projekt realizowany przez 1 podmiot prawny)
- wprowadzenie instrumentów mających na celu upowszechnianie doskonałości i zapewnianie szerszego uczestnictwa w Programie:
ERA Chairs – finansowanie kosztów zatrudnienia osoby z doświadczeniem międzynarodowym w jednostce naukowej o znaczącym potencjale badawczym, która pomoże nawiązać lub rozszerzyć zakres współpracy
teaming – utworzenie nowych lub istotne wzmocnienie istniejących centrów doskonałości przez najlepsze europejskie jednostki naukowe w regionach słabiej rozwiniętych
twinning – wzmocnienie określonego obszaru badań w ramach danej instytucji, poprzez współpracę z przynajmniej dwiema, wiodącymi na arenie międzynarodowej, jednostkami naukowymi
- wsparcie dla małych i średnich przedsiębiorstw we wszystkich działaniach programu „Horyzont 2020" – finansowanie innowacji w małych i średnich przedsiębiorstwach, także w zakresie usług, innowacji społecznych, etc.
- wprowadzenie pilotażowej procedury pn. „szybka ścieżka do innowacji" (Fast track to innovation – FTI) – przyspieszenie drogi od pomysłu do rynku, finansowanie na podstawie stale otwartego zaproszenia do składania wniosków (czas na udzielenie dotacji nie przekracza 6 miesięcy)
- zapewnienie równowagi geograficznej w panelach oceniających i grupach eksperckich Komisji Europejskiej.
Wszystkie dokumenty dotyczące programu „Horyzont 2020” znajdują się na stronie internetowej:
http://eur-lex.europa.eu/JOHtml.do?uri=OJ:L:2013:347:SOM:EN:HTML
Informacje na temat konkursów w programie „Horyzont 2020” znajdują się na stronie internetowej:
http://ec.europa.eu/research/participants/portal/desktop/en/opportunities/h2020/index.html
Informacje na temat naboru ekspertów do oceny wniosków w programie „Horyzont 2020” znajdują się na stronie internetowej:
http://ec.europa.eu/research/participants/portal/desktop/en/experts/index.html
Źródło: MNiSW