Kwasy Omega-3? Tak, ale jakie?
Tran z wątroby dorsza, a może olej z morskich alg? Jak działają kwasy omega-3 i jak je skutecznie suplementować, uwzględniając płeć i wiek, ale także źródło ich pochodzenia? O tym opowiemy w naszym artykule popularnonaukowym, który powstał dzięki wiedzy dr n. med. Marty Pawelczyk, wykładowczyni na kierunku Dietetyka Akademii Łomżyńskiej.
Kwasy omega-3 są wprost owiane legendą swojego dobroczynnego wpływu na ludzki organizm. Nic dziwnego, ponieważ pełnią szereg ważnych funkcji: strukturalnych, metabolicznych i wiele innych. Wpływ kwasów omega-3 na ludzkie ciało jest nieoceniony: wspierają zdrowie serca i układu krwionośnego, regulują pracę układu odpornościowego, mają właściwości przeciwzapalne i przeciwnowotworowe. To wciąż nie wszystko, ponieważ kwasy omega-3 wspierają też rozwój prawidłowej mikroflory jelitowej, poza tym chronią przed demencją czy chorobą Alzheimera. Skąd to wszystko wiemy? Oczywiście z badań naukowych [1,2,3,4,5], w tym badań obserwacyjnych.
Wielu ciekawych rzeczy dowiadujemy się obserwując grupy etniczne, które prowadzą odmienny od naszego styl życia. Już w latach 80. XX w. naukowcy zauważyli, że wśród zamieszkujących regiony Grenlandii Inuitów rzadkością są choroby układu krążenia, takie jak miażdżyca, choroba wieńcowa, czy zawał mięśnia sercowego – mówi dr Marta Pawelczyk. Obserwację tę nazwano paradoksem eskimoskim i powiązano z dużą zawartością właśnie kwasów omega-3 w ich diecie, wynikającą z obfitej konsumpcji tłustych ryb morskich i mięsa morskich ssaków, głównie fok.
Oczywiście współcześnie coraz trudniej znaleźć populacje, które mogą pozwolić sobie na prowadzenie stylu życia w stu procentach zdrowego i zgodnego z rytmem natury. W diecie człowieka cywilizacji zachodniej zazwyczaj podaż kwasów omega-3 jest niewielka, wielokrotnie przewyższa ją podaż kwasów omega-6. Dlatego słowo suplementacja robi zawrotną karierę, gdyż daje szansę na poprawę tej proporcji.
Ale jak suplementować omega-3? To już bardziej złożony problem. Wybierać tran z wątroby dorsza, a może olej z morskich alg?
Najważniejsze dla ludzkiego organizmu kwasy omega-3 to: krótkołańcuchowy kwas ALA i dwa kwasy długołańcuchowe: EPA i DHA. Źródłem ALA są pokarmy pochodzenia roślinnego, jak siemię lniane, olej lniany, rzepakowy, sojowy, z orzechów włoskich czy nasiona chia. Nasz organizm kwasu ALA nie syntetyzuje, a więc musimy pobierać jego „moc” z darów natury. Kwasy EPA i DHA możemy w organizmie wytworzyć przekształcając kwas ALA, ale efektywność tych przekształceń jest bardzo niska – u kobiet to mniej niż 10 proc., a u mężczyzn nawet mniej niż 3 proc. Musimy więc szukać pokarmowych źródeł długołańcuchowych kwasów EPA i DHA. Są to tłuste ryby morskie, owoce morza, małże, skorupiaki, głowonogi, a także fitoplankton morski, mikroalgi, które – jak akcentuje dr Marta Pawelczyk – są pierwotnym i głównym w biosferze producentem długołańcuchowych kwasów omega-3. Tłuste ryby morskie – bogate źródło kwasów EPA i DHA, same ich nie syntetyzują, przyswajają je i gromadzą w swoich tkankach ze zjadanych z fitoplanktonem mikroalg.
Noworodkom, niemowlętom i dzieciom do 2 roku życia zaleca się suplementację DHA w dawce 100 mg/dobę [6]. Zalecenia te wynikają z kluczowej roli, jaką kwas DHA odgrywa w rozwoju dzieci: jest elementem budulcowym neuronów kory mózgowej, odpowiada też za prawidłowy rozwój zmysłu wzroku – wyjaśnia dr Marta Pawelczyk. W diecie dzieci od 2 roku życia, a także młodzieży i osób dorosłych łączna podaż EPA i DHA powinna wynosić 250 mg/dobę [6]. Wartości te odpowiadają dwóm porcjom ryb tygodniowo, w tym jednej porcji ryby tłustej. Przeciętny Polak nie spożywa zalecanych ilości ryb. Z tego względu warto uzupełniać codzienną dietę w kwasy omega-3, poprzez ich suplementację.
Jak zatem dobierać formy tej suplementacji? Skażenie środowiska naturalnego sprawia, że występujące w akwenach morskich dioksyny i metale ciężkie, głównie metylortęć, mogą trafiać do organizmów wodnych stworzeń, w tym ryb, a później na nasze stoły. Czy zatem tran pozyskiwany z wątroby dorsza atlantyckiego jest optymalnym rozwiązaniem jako źródło kwasów omega-3? To pytanie szersze: o skalę skażenia środowiska naturalnego i toksykologiczne bezpieczeństwo olejów pozyskiwanych z morskich ryb. Wiemy przecież, że rynek suplementów diety nie jest tak ściśle kontrolowany jak rynek leków. Jako konsumenci mamy szeroki wybór źródeł długołańcuchowych kwasów omega-3. Tran i suplementy zawierające oleje rybne to jedne z nich. Alternatywą jest olej z mikroalg, które są hodowane z dala od akwenów morskich, w wytworzonych przez człowieka, kontrolowanych warunkach toksykologicznych. Ponadto hodowla mikroalg na skalę przemysłową sprzyja naszej planecie, ponieważ organizmy te produkują duże ilości tlenu. Z tego względu warto zwrócić szczególną uwagę na suplementy diety zawierające olej z mikroalg. To mniej znane a wolne od morskich zanieczyszczeń źródło tak ważnych dla naszego zdrowia kwasów omega-3.
O budowie, źródłach i roli kwasów omega-3 studenci kierunku dietetyka dowiadują się na zajęciach z biochemii, ale też na zajęciach z żywienia człowieka. A może Ty też chcesz dołączyć do teamu dietetyków Akademii Łomżyńskiej? Zapraszamy na studia z Dietetyki. To fascynująca przygoda z aktualną wiedzą na temat żywienia, wpływu diety na organizm człowiek, jego zdrowie, ale także furtka otwierająca ciekawe możliwości zawodowe. Zapraszamy!
Na zdjęciu student Akademii Łomżyńskiej Przemek Modzelewski.
Bibliografia:
- K. Innes, P.C. Calder: Marine Omega-3 (N-3) Fatty Acids for Cardiovascular Health: An Update for 2020. Int J Mol Sci.2020; 21(4):1362.
- Gutiérrez, S.L. Svahn, M.E. Johansson:*Effects of Omega-3 Fatty Acids on Immune Cells. Int J Mol Sci.2019; 20(20):5028.
- VanderSluis, V.C. Mazurak, S. Damaraju, C.J. Field: Determination of the Relative Efficacy of Eicosapentaenoic Acid and Docosahexaenoic Acid for Anti-Cancer Effects in Human Breast Cancer Models. Int J Mol Sci.2017; 18(12):2607.
- Fu, Y. Wang, H. Gao, D.H. Li, R.R. Jiang, L. Ge, Ch. Tong, K. Xu:Associations among Dietary Omega-3 Polyunsaturated Fatty Acids, the Gut Microbiota, and Intestinal Immunity. Mediators Inflamm. 2021; 2:2021:8879227.
- M. McGrattan, B. McGuinness, M.C. McKinley, F. Kee, P. Passmore, J.V. Woodside, C.T. McEvoy: Diet and Inflammation in Cognitive Ageing and Alzheimer's Disease. Curr Nutr Rep.2019; 8(2):53-65.
- Jarosz, E. Rychlik, K. Stoś, J. Charzewska (red.): Normy żywienia dla populacji Polski i ich zastosowanie. Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny, 2020.
Warsztaty śpiewacze podczas Podlaskiego Festiwalu Nauki i Sztuki
Zapraszamy na warsztaty śpiewacze, połączone z pokazem wokalnym. To okazja, aby zobaczyć „kuchnię” warsztatu śpiewaczego, poszczególne elementy przygotowania do występu, a także sam występ muzyczny, jako artystyczne zwieńczenie nabytej praktycznej wiedzy. Zapraszamy osoby, które lubią „bawić się” swoim głosem, poszukują muzycznych inspiracji, albo po prostu ciekawe są tego, co się dzieje zanim muzycy wejdą na scenę, jak wygląda droga muzycznych inspiracji, kariery. A wszystko to 16. maja podczas XX Podlaski Festiwal Nauki i Sztuki.
Nocny, jubileuszowy bieg Akademii Łomżyńskiej
Zapraszamy do udziału w VI Otwartych Akademickich Mistrzostwach Łomży w Biegu Ulicznym. - Impreza cykliczna, ale w tym roku wyjątkowa, wpisująca się w obchody XX-lecia Akademii Łomżyńskiej. Pobiegniemy nocą, co będzie dodatkowym atutem, klimatem naszego wydarzenia – mówi dr Dariusz Perło, Prorektor ds. Dydaktyki i Spraw Studenckich, jeden z inicjatorów imprezy biegowej. W tym roku bieg wystartuje 25. maja.
Wizyta pani Poseł i Wojewody Podlaskiego
Posłanka na Sejm RP Alicja Łebkowska-Gołaś oraz Wojewoda Podlaski dr Jacek Brzozowski, gościli z wizyta studyjną w Akademii Łomżyńskiej. Spotkanie odbyło się z udziałem włodarzy Łomży dra Mariusza Chrzanowskiego i jego zastępcy Piotra Serdyńskiego.
Spotkanie licealistów ze Stypendystą Fulbrighta
Kevin Wang, przebywający w roku akademickim 2023/2024 w Akademii Łomżyńskiej jako stypendysta Polsko-Amerykańskiej Komisji Fulbrighta, spotkał się z uczniami klas II D i II E I Liceum Ogólnokształcącego im. Tadeusza Kościuszki w Łomży.
W trwającym właśnie semestrze letnim Kevin Wang współpracuje z Zakładem Filologii Angielskiej i jako Teaching Assistant współprowadzi zajęcia z zakresu praktycznej nauki języka angielskiego. Lekcje języka angielskiego, które poprowadził w liceum, miały charakter konwersatoryjny, z wykorzystaniem metod aktywizujących. II D i IIE to klasy dwujęzyczne o profilach matematyczno-fizycznym i społeczno-prawnym, z rozszerzonym angielskim nauczanym przez panie Mariolę Franciszkowicz i Annę Dudo.
XX Podlaski Festiwal Nauki i Sztuki
Święto pasjonujących odkryć, wynalazków i nieskończonej mocy rozumu oraz wyobraźni, czyli XX Podlaski Festiwal Nauki i Sztuki, 16. maja zagości w murach Akademii Łomżyńskiej, w pracowniach, aulach, laboratoriach uczelni. Nasi naukowcy i popularyzatorzy myśli naukowej, a także artyści, przygotowali ponad sześćdziesiąt wydarzeń pokazujących, że nauka i sztuka nie posiadają granic.
Międzynarodowa konferencja dotycząca prawa kosmicznego
- Na asteroidach jest piętnaście razy więcej minerałów niż na Ziemi - mówił podczas międzynarodowej konferencji pt. „Prawo kosmiczne: realność czy utopia?” prof. RICKY. J. LEE, uznawany za wiodącego światowego eksperta w zakresie prawa kosmicznego, wykładowca na australijskich i światowych uniwersytetach. W tym jednym zdaniu kondensuje się najważniejszy chyba aspekt współczesnego prawa kosmicznego: dostęp do kosmicznych bogactw naturalnych, stworzenie niezbędnych regulacji, na które zgodzą się najważniejsi geopolityczni i prywatni gracze w stawce o dominację w kosmosie, państwa narodowe i wielkie korporacje.
Konkurs RoboExe - wyniki
Rozstrzygnęliśmy konkurs RoboExe w dwóch kategoriach rywalizacji - PLC Expert oraz Code Master.
Film „Chopin. The Space Concert” i obserwacje nieba z CNK
Nocne obserwacje nieba z Centrum Nauki Kopernik oraz projekcja filmu „Chopin. The Space Concert”, połączona ze spotkaniem z jego reżyserem Adamem Ustynowiczem, były popularnonaukowymi i artystycznymi atrakcjami czwartkowego wieczoru w Akademii Łomżyńskiej.
Diament Forbesa 2024 przyznany Akademii Łomżyńskiej
Akademia Łomżyńska otrzymała prestiżową nagrodę przyznawaną przez międzynarodowy dwutygodnik Forbes – Diament Forbesa 2024.
Dzień Otwarty CSM z dawką wiedzy i przeżyć
- Jest mi ciężko, słabo widzę, mam nieostre widzenie i ograniczony zasięg pola widzenia, bardzo zawężony. Do tego boli mnie kręgosłup, czuję sztywność we wszystkich stawach. Gorzej słyszę - mówiła Ewelina Osiecka, kilkunastolatka, która założyła na siebie symulator starości podczas Dnia Otwartego Centrum Symulacji Medycznej Akademii Łomżyńskiej. Wydarzenie zgromadziło w CSM setki młodych ludzi, uczniów, którzy przyszli zobaczyć i zweryfikować, czy praca w służbie zdrowia jest ich powołaniem.
Międzynarodowa konferencja, film i obserwacje nieba - zaproszenie
12. kwietnia obchodzimy Międzynarodowy Dzień Załogowych Lotów Kosmicznych. Z tej okazji Wydział Prawa i Administracji Akademii Łomżyńskiej zaprasza na Międzynarodową Konferencję Naukową pt. „Prawo Kosmiczne: realność czy utopia?” oraz popularnonaukowe i artystyczne wydarzenia poprzedzające konferencję.
Dzień Otwarty w Centrum Symulacji Medycznej
Wydział Nauk o Zdrowiu Akademii Łomżyńskiej zaprasza na Dzień Otwarty Centrum Symulacji Medycznej. To znakomita okazja, aby zobaczyć, jak wygląda oblicze kształcenia medycznego XXI wieku - z wykorzystaniem inteligentnych fantomów i specjalistycznych trenażerów. CSM odwzorowuje klimat szpitalnych sal i oddziałów ratunkowych, to znakomita przestrzeń do nauki różnorodnych czynności medycznych. Zapraszamy wszystkie osoby, które chcą zobaczyć „od kuchni”, jak wygląda kształcenie na kierunkach medycznych, nabyć praktyczne umiejętności niesienia pomocy chorym i poszkodowanym w wyniku wypadków, a może odpowiedzieć sobie na pytanie: czy praca w służbie zdrowia jest moim powołaniem?
Wykład naukowca z Uniwersytetu Harvarda
-W życiu, w negocjacjach, najważniejsze jest pierwsze sześćdziesiąt sekund. W zaledwie minutę nasz mózg dokonuje audytu rozmówcy, sprawdza jego potencjał, a także to czy budzi on szacunek, zaufanie, czy chcemy z nim nadal rozmawiać - mówił Eugene B. Kogan, Ph.D., wykładowca Harvard's Division of Continuing Education & Executive Development Program, który wygłosił w Akademii Łomżyńskiej wykład pt. „Becoming a Master Negotiator – Secrets of the Art of Deal-making”.
Dzień Otwarty Akademii Łomżyńskiej
Aura otwartości, gościnności, eksperymentów i naukowej zabawy - tak wyglądał Dzień Otwarty Akademii Łomżyńskiej.
Tydzień Pracy socjalnej i wykład profesora Krysiaka
Akademia Łomżyńska włączyła się w obchody X Ogólnopolskiego Tygodnia Pracy Socjalnej pod hasłem „Polska praca socjalna – w trosce o wspólną przyszłość”. Z tej okazji, Wydział Nauk Społecznych i Humanistycznych, Zakład Pracy Socjalnej oraz Koło Naukowe Badań Społecznych AŁ zorganizowały spotkanie z profesorem Zbigniewem Krysiakiem.
Wykład dotyczący cyberbezpieczeństwa
Studenci Wydziału Nauk Informatyczno-Technologicznych naszej uczelni wzięli udział w pierwszym wykładzie z cyklu „Akademia_CYBER.MIL”, który wygłosił dr hab. inż. Mariusz Frączek, profesor Akademii Wojsk Lądowych im. generała Tadeusza Kościuszki we Wrocławiu
Festiwal kreatywności podczas Dni Przedsiębiorczości
To był festiwal kreatywności i pomysłowości, w którym udział wzięło ponad czterystu młodych ludzi. III Dni Przedsiębiorczości w Łomży zgromadziły w naszej akademickiej auli uczniów szkół ponadpodstawowych zainteresowanych rozwijaniem swoich pasji. Stanęli oni do rywalizacji na najlepszą grę planszową oraz reklamę gry planszowej. W klasyfikacji generalnej na najwyższym podium uplasowała się drużyna Start & Business z Zespołu Szkół w Niećkowie.
Rektor Surowik wybrany na kolejną kadencję
Dr hab. Dariusz Surowik, prof. AŁ, przez kolejne cztery lata będzie kierował Akademią Łomżyńską. To efekt jednogłośnej decyzji uczelnianego Kolegium Elektorów.
Targi kół naukowych i biznesowe modele aktywności studentów
Targi i prezentacje kół naukowych pod hasłem „Młodość - Pasja - Nauka” odbyły się w Akademii Łomżyńskiej 14. marca, czyli w Dzień liczby Pi, stałej matematycznej, która tworzy zręby naszej cywilizacji, inspiruje naukowców, ale także artystów, będąc synonimem nieskończonego postępu wiedzy i nieskończonej wyobraźni.